BİZE YAZIN: simasdergi@gmail.com

time

Çalışma Saatleri 09:00 - 19:00

phone

Telefon 0212 271 44 22

Ocak Ayı Edebiyat Ajandası

1854: Altın Dal'ın (The Golden Bough: A Study in Magic and Religion; 1890: üç cilt; 1907-1915: genişletilmiş on iki cilt; 1922: kısaltılmış tek cilt) yazarı Sir James George Frazer Glasgow'da doğdu. 
1879: Hindistan'a Bir Geçit'in yazarı E.M. Forster Londra'da doğdu.
1909: Marcel Proust, bu günlerde, çayına bir "madeleine" bandı. Aldığı tat çocukluk anılarını canlandırdı ve Swann Tarafı'ndaki meşhur "madeleine" epizodu doğdu. Bu kitap, roman dizisi Kayıp Zamanın İzinde'nin temeli olacaktı. 
1919: J.D. Salinger (Franny ve Zooey, Dokuz Öykü, Yükseltin Tavanları Ustalar ve Seymour: Bir Başlangıç, Çavdar Tarlasında Çocuklar) New York'ta doğdu. O günden beri de kendisinden çok fazla haber alınamıyor. 
1930: Tahsin Saraç doğdu.
1934: Adnan Özyalçıner doğdu.
1940: Varlık'ın 157. sayısında Ruhi Su'nun "Halk Şarkılarının Söylenişi" başlıklı bir yazısı çıktı: "Halk şarkılarımızı, bir saz şairinin yayık ve disiplinsiz sesiyle değil, fakat bir şehirli muganninin ağzıyla da değil; halk şarkılarımızı, Garp tekniği içinde halk gibi, fakat halktan ayrı olarak söylemeliyiz."
1953: Nurullah Ataç, Günce'sine başladı: "Günce, sizin anlayacağınız 'Hatıra Defteri', Firenklerin journal dedikleri.... Ne yazacağım bu güncede? Günler ne getirirse onu yazacağım..." (Bkz. 11 Mayıs)

2 OCAK
17 (İS): 
Ovidius doğdu.
1852: "Şair-i azam" Abdülhak Hamid Tarhan doğdu.
1980: Dilci ve sözlükçü Mustafa Nihat Özön Ankara'da öldü.
1981: Derleyip kitaplaştırdığı ve radyo programlarında anlattığı Anadolu masallarıyla haklı bir şöhret edinen Eflâtun Cem Güney öldü.

3 OCAK 
106 (İÖ): Romalı filozof, deneme yazarı ve hatip Marcus Tullius Cicero, Arpinum yakınlarında doğdu.
1501: Ali Şir Nevai öldü.
1799: Şeyh Galip öldü.
1882: New York limanında ABD'ye ayak basan Oscar Wilde (Dorian Gray'in Portresi, Reading Zindanı Balladı), deklare edecek bir şeyi olup olmadığı sorulduğunda "Dehamdan başka, hayır!" dedi. 
1892: "Yüzüklerin Hükümdarı" üçlemesinin yazarı J(ohn) R(onald) R(enuel) Tolkien, Güney Afrika'da Bloemfontein'de doğdu. Üçlemesi, Hobbit ve başka birkaç kitabı Türkçeye çevrildi.
1923: (Eski) Çekoslovakyalı yazar Jaroslav Haşek 39 yaşında aşırı içkiden öldü. Altı cilt olarak tasarladığı Aslan Asker Şvayk'ın ancak dört cildini yazabilmişti. Kitabın ilk baskısı için, arkadaşı Karel Vanek uydurma bir bitiş yazdı.

4 OCAK
1785: Alman filolog Jacob Grimm, Frankfurt yakınındaki Hanau'da doğdu. Kardeşi Wilhelm'le birlikte Grimm Masalları'nı derleyecekti (1812-22).
1895: Tevfik Fikret'in oğlu Haluk doğdu. 
1927: "Batarya ve Ateş muharriri" Süleyman Nazif öldü.
1960: Veba'nın yazarı Albert Camus, Fransa'da Sens yakınında yayıncısıyla birlikte geçirdiği bir otomobil kazasında, 46 yaşında öldü. Yayımlanmamış ilk kitabı Sonuncu Adam yıllar sonra bulunup yayımlandı.

5 OCAK
1821:
 Lord Byron (33), günlüğüne Sir Waltter Scott (Ivanhoe) için şunları yazdı: "harika adam! Onunla sarhoş olmaya can atıyorum."
1825: Baba Alexandre Dumas, 23 yaşında bir romantik olarak kariyerine başladı, ilk düellosunu yaptı: pantolonu yere düştü.
1921: Romancı ve oyun yazarı Friedrich Dürrenmatt (Yargıç ve Celladı), Bern, Konolfingen'de doğdu.
1975: Arif Nihat Asya öldü.

6 OCAK
1854:
 William (ya da Thomas) Sherlock Scott Holmes, Yorkshire'da bir çiftlikte doğdu. Baba adı: Sir Arthur Conan ("Barbar" değil!) Doyle; ana adı: bilinmiyor.
1878: "Chicago" şairi Carl Sandburg, Illinois, Galesburg'de doğdu. 1939'da Abraham Lincoln biyografisiyle Pulitzer Ödülü'nü kazandığında, Edmund Wilson, "Booth tarafından vurulmasından bu yana Lincoln'ün başına gelen en kötü şey, Carl Sandburg'ün eline düşmesidir" diyecekti.

7 OCAK 
1901: Fikret Adil doğdu.
1972: ABD'li "Confessional" (Gizdökümcü) şair John Berryman, 58 yaşında, arabasıyla bir köprüden Mississippi'ye uçarak intihar etti. 8 OCAK
1775: İngiliz basımcı ve "Baskerville" fontunun tasarımcısı John Baskerville (d. 1706) öldü. 1758'den beri Cambridge Üniversitesi'nin basımcısıydı.
1824: Arkadaşı Charles Dickens'ı polisiye roman yazmaya özendiren, Beyazlı Kadın'ın ve Aytaşı'nın yazarı Wilkie (William) Collins, Londra'da doğdu. 
1948: Şair Arkadaş Z. Özger doğdu.
1967: İlhan Tarus öldü.
1979: Vehbi Cem Aşkun öldü.

9 0CAK
1324:
 Marco Polo Venedik'te 70 yaşında öldü. Kubilay Han'ın yanında geçirdiği günleri, 25 yıl önce Cenovalıların savaş esiri olarak hapisteyken, Pisa'lı Rustichello'ya yazdırmıştı. 
1908: Feminist (ve) yazar (İkinci Cins), varoluşçu, Sartre'ın hayat arkadaşı Simone de Beauvoir, Paris'te doğdu.
1916: Mahmut Cahit (Erencan) yani Cahit Külebi, Zile'de doğdu.
1945: Çingeneler, Aygır Fatma ve Sandalım Geliyor Varda yazarı Osman Cemal Kaygılı öldü.
1964: Halide Edip Adıvar öldü. d. 1884
1990: Cemal Süreya öldü. 

10 OCAK
1635: 
Nev'izade Atayi öldü.
1776: Thomas Paine, Sağduyu'yu satışa çıkardı, 47 sayfalık bu kitapçık 500.000'den fazla sattı.
1845: 32 yaşındaki fazla tanınmamış şair Robert Browning'in yapıtlarını bir şiirinde öven Elizabeth Barrett (38), ondan bir not aldı: "Sizi seviyorum". Mektuplaşmaya başladılar. (Bkz. 6 Mart)
1953: Neyzen Tevfik (Kolaylı) öldü.
1982: Nurullah Berk öldü.
2001: Necati Cumalı öldü.

11 OCAK
1842: Psikolog ve filozof (ve romancı Henry James'in kardeşi) William James, New York'ta doğdu.
1903: Güney Afrikalı romancı Alan Paton (Ağla Sevgili Yurdum) Pietermaritzburg'da doğdu.
1928: İngiliz romancı Thomas Hardy (Tess d'Urberville), 87 yaşında Dorchester yakınındaki evinde öldü.
1936: Raymond Chandler ve Dashiell Hammett Los Angeles'ta Black Mask'a katkısı bulunanlar için verilen bir akşam yemeğinde tanıştırıldılar.
1995: Onat Kutlar öldü.

12 OCAK
1628: 
Fransız yazar ve çevirmen Charles Perrault doğdu. Doğu'dan masal derlemeleri ve özellikle Binbir Gece çevirisi ile tanınacaktı.
1876: Gemici, serseri, altın arayıcısı ve yazar (Vahşetin Çağırışı) Jack London, San Fransisco'da doğdu.
1900: Abdülbaki Gölpınarlı doğdu.
1974: Agatha Christie öldü.

13 OCAK
1898: Emile Zola, cumhurbaşkanına Dreyfuss Davası üzerine bir mektup gönderdi, arkadaşı Georges Clemenceau bu mektubu L'Aurore gazetesinde "J'accuse!" (Suçluyorum!) başlığıyla bastı.
1850: Balzac, 17 yıldır tutkulu bir ilişki sürdürdüğü Madam Hanska'yla nihayet evlendi. Beş ay sonra da öldü.
1973: Sabahattin Eyuboğlu öldü.

14 OCAK
1898: Lewis Carroll öldü.
1894: Joseph Conrad, gemicilik yaşamını bitirdi ve koltuğunun altında beş yıl boyunca denizde ve limanda yazdıklarıyla Londra'ya döndü: ilk romanı Almayer's Folly ertesi yıl yayımlanacaktı.
1896: ABD'li romancı John Dos Passos (Manhattan Transfer, Para) Chicago'da doğdu.
1901: Nâzım Hikmet doğdu.
1925: Nermi Uygur doğdu.
1925: Japon romancı ve oyun yazarı Yukio Mişima, Tokyo'da bir samuray ailesinin çocuğu olarak ve Kimitake Hiraoka adıyla doğdu.
1944: Mehmet Emin Yurdakul öldü.
1986: Enver Naci Gökşen öldü.

15 OCAK
1622: Jean-Baptiste Poquelin Molière, Paris'te vaftiz edildi.
1829: Balzac, kendi adıyla yayımlanacak ilk kitabı olan Sonuncu Chouan için yayıncısı Urbain Canel ile bir sözleşme imzaladı.
1841: Balzac, Edebiyatçılar Derneği'nin onursal başkanlığına atandı, ilk işi yazarlık hakkıyla ilgili bir yasa tasarısı hazırlamaya başlamak oldu.
1891: Rus mazlum şair ve Nadejda'nın kocası Osip Mandelştam, Varşova'da doğdu.
1992: Nevzat Erkmen, Yapı Kredi Yayınları Kâzım Taşkent Klasik Yapıtlar Dizisi Danışma Kurulu'na Ulysses'tan yaptığı deneme çevirisini gönderdi. 16 OCAK
1599: İngiliz şair Edmund Spenser, yaklaşık 46 yaşında Westminster'da öldü. William Hazlitt, Spenser'ın şaheseri The Faerie Queene (Periler Kraliçesi) üzerine "[bu kitabı incelerken] alegoriye bulaşmazsak o da bize bulaşmaz" demişti.
1794: İngiliz tarihçi Edward Gibbon öldü.

17 OCAK
1706:
 Benjamin Franklin -basımcı, devlet adamı, filozof ve yazar- Boston'da doğdu.
1860: Anton Pavloviç Çehov, Rusya'da Taganrog'da doğdu. Öldüğü yıl olan 1904'te, kırk dördüncü doğumgününde, Moskova Sanat Tiyatrosu'nda son oyunu Vişne Bahçesi başlayacaktı. 
1954: İsmail Habib Sevük öldü.
1957: Edip Ayel öldü.
1985: Muzaffer Hacıhasanoğlu öldü.

18 OCAK
1689: Filozof ve hiciv yazarı Charles de Montesquieu, zengin ve soylu bir ailenin çocuğu olarak, ailenin Bordeaux yakınlarındaki kır evinde doğdu.
1960: Romancı Nahit Sırrı Örik öldü.

19 OCAK
1809: Edgar Allan Poe, gezgin tiyatro oyuncuları olan anababasının oyun için bulunduğu Boston'da doğdu. Üç yıl sonra anadan öksüz, babadan yetim kalacaktı.
1997: Adnan Benk öldü.

20 OCAK
1900:
 John Ruskin öldü.
1961: Robert Frost, Başkan John F. Kennedy'nin yemin töreninde "Karşılıksız Armağan" başlıklı şiirini okudu.

21 OCAK
1789: 
İlk Amerikan romanı: William Hill Brown'ın mektup tarzı romansı The Power of Sympathy, or the Triumph of Nature (Duygudaşlığın Gücü, ya da Doğanın Zaferi) Boston'da imzasız yayımlandı.
1983: Romancı Kemal Bilbaşar öldü.
1985: Oyun yazarı Oktay Arayıcı öldü.

22 OCAK
1788:
 Lord Byron, Londra'da doğdu. 1821 yılında, otuz üçüncü doğumgününde "Hayatın karanlık, tozlu yolunda, / Sürüklendim ta üçe ve otuza. / Bütün bu yıllar ne bıraktı bana? / Hiçbir şey, bu otuz üçten başka." dizelerini yazacak, üç yıl sonra da ölecekti. 23 OCAK
1783: Marie-Henri Beyle, Grenoble'da doğdu. "Stendhal" adıyla yazacağı Kırmızı ve Siyah ve Parma Manastırı gibi romanlarla tanınacaktı.
1954: Hemingway ve karısı Mary, Amerikalı pilot Roy Marsh'ın kullandığı Cessna ile Victoria Gölü yakınlarında uçarken, pilot bir aynak kuşuna çarpmamak için uçağı aşağı daldırdı, bir telgraf teline takılan uçak düşerek parçalandı. Üçü de kurtuldu. 

24 OCAK 
1776: E.T.A. Hoffmann doğdu.
1962: Ahmet Hamdi Tanpınar öldü.
1986: Mehmet Kaplan öldü.
1993: Uğur Mumcu öldürüldü.

25 OCAK
1759: 
İskoç şair Robert Burns, Ayrshire'da Alloway'de doğdu. 
1882: Virginia Stephen, Güney Londra'da doğdu. O sırada ABD'nin İngiltere elçisi olan, vaftiz babası James Russell Lowell, onun için bir şiir yazdı. O da Leonard Woolf'la evlendikten sonra Dalgalar'ı, Deniz Feneri'ni yazacaktı.
1936: Onat Kutlar doğdu.

26 OCAK 
1912: Mehmet Celal öldü.

27 OCAK 
1302: 
Dante Alighieri, muhalif olduğu siyasal grup kontrolü eline geçirince, Floransa'dan sürüldü.
1653: Şair Nef'i öldürüldü.
1832: Lewis Carroll doğdu.
1913: Ebüzziya Tevfik öldü.

28 OCAK 
1814: 
Stedhal'in ilk kitabı yayımlandı. Kitabın kimi bölümleri Mozart ve Haydn'ın yaşam öykülerinden (ç)alınmıştı.
1873: Colette (Sidonie-Gabrielle-Claudine Colette) Fransa'nın Saint-Sauveur-en-Puisaye köyünde doğdu. 
1939: İrlandalı şair W(illiam B(utler) Yeats, Roquebrune'de (Fransa) 73 yaşında öldü. Mezarı İrlanda'da.
1953: Neyzen Tevfik (Kolaylı) öldü. 
1981: Özdemir Asaf öldü.

29 OCAK 
1837: Aleksandr Puşkin öldü.
1957: Ziya Osman Saba öldü. "Hep terledi ve terini bembeyaz bir patiska mendile sildi hep. Şiiri hiç yaşlanmayacak küçük dayının şiiridir." (Cemal Süreya)

30 OCAK 
1982:
 Melih Vassaf öldü.

31 OCAK
1914: Recaizade Ekrem öldü.
1832: Balzac, "Yabancı Kadın" imzalı bir hayran mektubu aldı. Bir yıl kadar mektuplaştığı "Yabancı Kadın"la, yani Kontes Eveline Hanska'yla, ertesi yılın Eylülünde Neuchatel'de buluştu. Ve on yedi yıl sürecek tutkulu bir ilişki başladı.

E-Bülten